headerlogo22

Κοιλιοκάκη

Η κοιλιοκάκη είναι αυτοάνοσο νόσημα του γαστρεντερικού συστήματος που σχετίζεται με τη δυσκολία του εντέρου να πέψει ορισμένες τροφές. Τα άτομα που πάσχουν από τη νόσο εμφανίζουν συνήθως συμπτώματα μετά την κατανάλωση τροφών που περιέχουν γλουτένη, μια πρωτεΐνη που συνήθως βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα ψωμιά, στα ζυμαρικά, στις πίτσες και στα δημητριακά. 

Η γλουτένη στα άτομα αυτά καταστρέφει το τοίχωμα του εντέρου με αποτέλεσμα να μην μπορεί να επιτελέσει το ρόλο του και να αδυνατεί να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά από το φαγητό. Η νόσος εμφανίζεται από τη γέννηση με ποικίλη κλινική εικόνα και μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα τόσο στα παιδιά όσο και στους ενηλίκους. 

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;

Υπάρχει τόσο μεγάλη ετερογένεια στην κλινική εικόνα της κοιλιοκάκης που πολλά άτομα που πάσχουν μένουν αδιάγνωστα. Υπάρχουν άτομα που δεν έχουν καθόλου συμπτώματα, ενώ άλλα μπορεί να εμφανίσουν κάποια από τα παρακάτω: 

Ποτέ πρέπει να υποπτευθούμε τη νόσο;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση τόσο των γονιών όσο και των παιδιάτρων σε σχέση με την πιθανότητα ύπαρξης κοιλιοκάκης στα παιδιά. Ευρήματα που πρέπει να κινητοποιήσουν το γονιό ή τον παιδίατρο για να προβεί στον απαραίτητο εργαστηριακό έλεγχο είναι τα παρακάτω:

Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου;

Ο παιδίατρός σας θα σας κατευθύνει κατάλληλα για να γίνει η διάγνωση χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές:

  • Εξετάσεις αίματος: συνήθως το πρώτο τεστ που γίνεται όταν υποπτευόμαστε κοιλιοκάκη στα παιδιά είναι εξετάσεις αίματος για τον προσδιορισμό συγκεκριμένων αντισωμάτων. Οι εξετάσεις αυτές πρέπει να γίνονται με το παιδί να τρώει απ' όλα και όχι να βρίσκεται σε δίαιτα χωρίς γλουτένη καθώς η τελευταία μπορεί να μειώσει τα επίπεδα αντισωμάτων και να έχουμε ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Το παιδί δηλαδή να έχει κοιλιοκάκη αλλά τα σχετικά αντισώματα να βγουν αρνητικά και να μη διαγνώσουμε τη νόσο. Πιο εξειδικευμένες εξετάσεις αίματος μπορούν να δείξουν αν υπάρχει αυξημένη γενετική προδιάθεση του παιδιού για κοιλιοκάκη
  • Βιοψία: η γαστροσκόπηση και η λήψη τμήματος του εντέρου θέτει με σιγουριά τη διάγνωση. Είναι μια αρκετά παρεμβατική μέθοδος αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται

Πώς αντιμετωπίζεται η νόσος;

Η θεραπεία της κοιλιοκάκης είναι η δίαιτα χωρίς γλουτένη. Αυτό είναι ένα δύσκολο στοίχημα για τα παιδιά και για τους γονείς τους, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια. Είναι απαραίτητη η αποφυγή του σιταριού, της σίκαλης και πιθανά της βρώμης. Οι τροφές αυτές χρησιμοποιούνται στην παρασκευή πολλών τροφίμων όπως:

  • Ψωμί, ζυμαρικά, δημητριακά του πρωινού
  • Πολλές σάλτσες, ροφήματα, κτλ

Πρέπει επίσης να αποφεύγονται σε αρχικά στάδια τα γαλακτοκομικά όπως το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί, καθώς το έντερο δυσκολεύεται να τα απορροφήσει λόγω της βλάβης του από τη γλουτένη. Αφού αποκατασταθεί η λειτουργία του εντέρου με διατροφή ελεύθερη γλουτένης, το παιδί μπορεί να επανέλθει στην  κατανάλωση γαλακτοκομικών. 

Τροφές που δεν περιέχουν γλουτένη και μπορούν να καταναλωθούν άφοβα είναι οι παρακάτω:

  • Ρύζι, καλαμπόκι, πατάτες και σόγια
  • Φρούτα και λαχανικά
  • Άλευρα, ζυμαρικά, μπισκότα κι άλλα προϊόντα που παρασκευάζονται από πρώτες ύλες που δεν περιέχουν γλουτένη δηλ. τροφές που αναγράφουν στη συσκευασία τους "ελεύθερο γλουτένης"

Συμπληρωματικά, το παιδί μπορεί να λαμβάνει κι ένα σκεύασμα βιταμινών καθώς κάποιες ουσίες μπορεί να μην προσλαμβάνονται λόγω του περιορισμού της διατροφής. 

Ποια θα είναι η ζωή του παιδιού με κοιλιοκάκη;

Τα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη εμφανίζουν άμεσα βελτίωση στην ολική εικόνα τους ακόμα και δυο εβδομάδες μετά την έναρξη διατροφής χωρίς γλουτένη. Ωστόσο παραμένει αρκετά μεγάλη πρόκληση η επιτυχής αποφυγή όλων των τροφών που περιλαμβάνουν τη συγκεκριμένη ουσία. 

Είναι πολύ σημαντικό για τους γονείς και για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους να γνωρίζουν ποιες τροφές πρέπει να αποφεύγουν. Επίσης πρέπει να εκπαιδευτούν επαρκώς στο να διαβάζουν τις ετικέτες των τροφίμων προκειμένου να ελέγχουν τι ουσίες καταναλώνουν. Τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να αποφεύγουν τη γλουτένη για όλη τους τη ζωή. 

Το  δυσκολότερο κομμάτι της συγκεκριμένης νόσου είναι η τροποποίηση και προσαρμογή του διαιτολογίου του παιδιού ή του εφήβου. Αρκετά βοηθητικό είναι το γεγονός ότι υπάρχουν ολόκληρες εταιρίες τροφίμων που παράγουν προϊόντα χωρίς γλουτένη. 

Αναστάσιος Σέρμπης, MD, PhD

Τελευταία ενημέρωση: Δεκέμβριος 2017