Ποτέ και τι γυαλιά ηλίου να αγοράσω στο παιδί μου;

Η έκθεση του παιδιού στον ήλιο είναι αναγκαία και ωφέλιμη καθώς έχει φανεί ότι βοηθάει σε διάφορες λειτουργίες του σώματος μέσω της παραγωγής βιταμίνης D. Ωστόσο, η υπερβολική έκθεση, όπως συμβαίνει το καλοκαίρι, μπορεί να είναι βλαπτική για το δέρμα, τα μάτια και το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού. Τα βρέφη και τα παιδιά έχουν μικρότερη ποσότητα χρωστικής στην ίριδα του ματιού με αποτέλεσμα να φθάνει στον αμφιβληστροειδή χιτώνα περισσότερη ακτινοβολία και να τον επηρεάζει αρνητικά.

Μέχρι την ηλικία των 18 ετών τα παιδικά μάτια έχουν εκτεθεί περίπου στο μισό του συνολικού ποσού της ακτινοβολίας που εκτίθεται ένας μέσος άνθρωπος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η βλάβη στα μάτια ξεκινά από νωρίς και είναι αθροιστική. Τα τελευταία χρόνια θεωρείται ότι ο καταρράκτης και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (το κεντρικό σημείο του αμφιβληστροειδούς) που εκδηλώνονται μετά τα 70 έτη οφείλονται στην άθροιση της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία κατά τη διάρκεια ζωής του ανθρώπου. Οι αυστραλοί επιστήμονες υπήρξαν πρωτοπόροι στην κατανόηση των βλαβών που προκαλεί ο ήλιος στο ανθρώπινο μάτι.

Ήδη από τη βρεφική ηλικία τα παιδιά μπορούν να φορούν γυαλιά ηλίου, ιδιαίτερα όταν εκτίθενται στον ήλιο για πολλή ώρα ή όταν οι ακτίνες του είναι έντονες. Συγκεκριμένα, από την ηλικία των 6 μηνών που τα βρέφη αρχίζουν να εκτίθενται στον ήλιο, μπορούμε να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε ένα ζευγάρι γυαλιά κατάλληλα για την ηλικία τους. 

Καθώς το παιδί μεγαλώνει, αρχίζει να αποκτάει προσωπικότητα κι έτσι σταδιακά γίνεται πιο δύσκολο να πειστεί να φοράει τα γυαλιά του. Εκτός του να ξεκινήσουμε νωρίς τη χρήση τους, ένας καλός τρόπος για να το πείσουμε είναι η μίμηση: αν φοράμε συχνά τα δικά μας γυαλιά, πολύ πιθανό και το παιδί μας να ακολουθήσει το παράδειγμά μας. 

Τι χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχουν τα γυαλιά που θα αγοράσω;

Καταρχάς, σημαντικό είναι να αγοράσετε γυαλιά από καταστήματα οπτικών ή αξιόπιστα καταστήματα με βρεφικά είδη που έχουν γνώση του θέματος. Τα γυαλιά ηλίου πρέπει να απορροφούν 97-100% όλου του φάσματος της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV). Διαβάστε προσεκτικά τα χαρακτηριστικά στην ετικέτα. Να θυμάστε ότι τα ακριβά γυαλιά δεν προσφέρουν απαραίτητα και την καλύτερη προστασία. Υπάρχουν και φθηνά γυαλιά που προσφέρουν 100% προστασία, αρκεί να τα πάρετε από οπτικά καταστήματα που γνωρίζουν το θέμα.

Γυαλιά ηλίου που πωλούνται ως παιχνίδια από πλανόδιους μικροπωλητές ή που δεν πληρούν προδιαγραφές απορροφητικότητας πρέπει να αποφεύγονται καθώς προκαλούν περισσότερη ζημιά στα μάτια του παιδιού από το να μη φορούσε καθόλου. Συγκεκριμένα, καθώς η κόρη του ματιού ανοίγει περισσότερο βλέποντας μέσα από το σκούρο φακό, επιτρέπει μεγαλύτερη ποσότητα υπεριώδους ακτινοβολίας να περάσει στο μάτι, προκαλώντας του σοβαρές βλάβες.

Επιλέξτε γυαλιά με σκελετό που έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: 

• Στέκεται καλά στο προσωπάκι του βρέφους ή του νηπίου σας χωρίς να είναι πολύ σφιχτός ή εφαρμοστός
• Είναι άνετος κι ελαφρύς, από εύκαμπτο υλικό χωρίς γωνίες
• Στέκεται όσο το δυνατόν πιο άνετα και πιο ψηλά στη μύτη ή κοντά στα μάτια, χωρίς όμως να αγγίζουν οι φακοί τις βλεφαρίδες του παιδιού

Για τα νήπια επιλέξτε χρωματιστούς, μοντέρνους σκελετούς που θα χαίρονται να τους φορούν. Αφήστε τα να επιλέξουν εκείνα το σκελετό που τους αρέσει. 

Επίσης, επιλέξτε οργανικούς φακούς καθώς έτσι δεν κινδυνεύουν να τραυματιστούν σε περίπτωση ατυχήματος, είναι ανθεκτικότεροι στις γρατσουνιές και ελαφρύτεροι σε σχέση με τους κρυστάλλινους.

Όσο για το χρώμα των φακών, δε σημαίνει ότι όσο πιο σκούροι είναι οι φακοί, τόσο πιο απορροφητικά για την υπεριώδη ακτινοβολία είναι τα γυαλιά. Η καλύτερη επιλογή είναι φακοί μέτριας απόχρωσης ώστε να μην είναι ανεπαρκείς στον έντονο ήλιο από τη μια (φακοί με ανοιχτή απόχρωση)  και να μην προκαλούν την έντονη διαστολή της κόρης του παιδικού ματιού από την άλλη (πολύ σκούροι φακοί).

Τι να κάνω αν το παιδί μου δε δέχεται να φορέσει γυαλιά;

Μερικές φορές είναι δύσκολο έως αδύνατο να πείσεις ένα παιδί να φορέσει γυαλιά ηλίου. Σ' αυτές τις περιπτώσεις δείξτε υπομονή. Αφήστε ένα περιθώριο κάποιων εβδομάδων πριν το ξαναπροσπαθήσετε. Να αναφέρεστε συχνά στο πόσο ωραία νιώθετε εσείς που φοράτε γυαλιά, πόσο όμορφα είναι τα παιδιά με γυαλιά κλπ. Στη συνέχεια ξαναδοκιμάστε (με κάποιον σκελετό γυαλιών που θα έχει επιλέξει το ίδιο το παιδί). Αν και πάλι είναι αποτυχημένη η προσπάθεια, μπορείτε να επαναλάβετε τη διαδικασία. 

Να θυμάστε ότι στο μεσοδιάστημα που το παιδί σας είναι χωρίς γυαλιά, πρέπει να φοράει καπέλο με μεγάλο γείσο ώστε να καλύπτονται τα μάτια του με σκιά και να αποφεύγει την έκθεση στον ήλιο τις ώρες έντονης ηλιοφάνειας δηλαδή 11πμ-5μμ.

Μπορεί η παρατεταμένη χρήση των γυαλιών ηλίου να προκαλέσει προβλήματα;

Όπως όλα στη ζωή, έτσι και η χρήση των γυαλιών ηλίου στα παιδιά χρειάζεται να γίνεται με μέτρο. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η πολύωρη χρήση σ' αυτές τις ηλικίες μπορεί να εμποδίσει την εξέλιξη της όρασης. Για να αναπτυχθεί σωστά η όραση χρειάζεται να υπάρχουν καθαρές και καλώς ορισμένες εικόνες. Όταν το φως που πέφτει στο μάτι είναι μονίμως ελαττωμένο λόγω των γυαλιών ηλίου, οι εικόνες που φτάνουν στον παιδικό οφθαλμό έχουν μειωμένη αντίθεση. Έτσι στερούμε τον παιδικό οφθαλμό από πολύτιμα ερεθίσματα απαραίτητα για την εξέλιξή του. Ναι στη χρήση των γυαλιών ηλίου λοιπόν όταν βγαίνει το παιδί στον ήλιο, αλλά με μέτρο. Και τα γυαλιά, και ο ήλιος!

Αναστάσιος Σέρμπης, MD, PhD

Τελευταία ενημέρωση: Αύγουστος 2018