headerlogo22

Στοματική υγιεινή για γερά δόντια

Το βρέφος συνήθως γεννιέται χωρίς κανένα δόντι, ενώ η μέση ηλικία εμφάνισης των πρώτων νεογιλών δοντιών είναι οι 5 με 7 μήνες. Τα νεογιλά δόντια είναι συνολικά 20 και η εμφάνισή τους ολοκληρώνεται στα περισσότερα παιδιά μέχρι τα 2.5-3 χρόνια. Στη συνέχεια, περί τα 5-6 χρόνια αρχίζουν να αντικαθίστανται από τα μόνιμα δόντια τα οποία συνολικά είναι 32 στον αριθμό και των όποιων η εμφάνιση ολοκληρώνεται συνήθως μέχρι την ολοκλήρωση της εφηβείας.

Μπορεί τα δόντια του παιδιού να διατηρηθούν σε υγιή κατάσταση; Ασφαλώς ναι! Όσο κι αν κάποια παιδιά έχουν πιο ευαίσθητα και κάποια άλλα πιο ανθεκτικά δόντια, με τα κατάλληλα μέτρα από τους γονείς, τον οδοντίατρο και αργότερα από το ίδιο το παιδί, η συντριπτική πλειοψηφία των δοντιών μπορεί να διατηρηθεί υγιής για μια ζωή. Ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες για να εξασφαλίσετε την υγεία και τη μακροζωία των δοντιών του παιδιού σας.

Τα νεογιλά δόντια

Το  βρέφος αρχίζει να εμφανίζει τα πρώτα νεογιλά δόντια σε ηλικία 5-7 μηνών. Η ηλικία αυτή διαφέρει από βρέφος σε βρέφος και μπορεί να τύχει ένα νεογνό να γεννηθεί με δόντι ή κάποιο βρέφος να μην έχει εμφανίσει κανένα νεογιλό δόντι μέχρι τους 12-13 μήνες. Και στις δύο ακραίες αυτές περιπτώσεις δε χρειάζεται να ανησυχείτε, ο παιδίατρός σας θα σας κατευθύνει κατάλληλα.

Τα νεογιλά δόντια είναι σημαντικά καθώς βοηθούν στη μάσηση, στην ανάπτυξη της ομιλίας και στη διαμόρφωση του προσώπου προετοιμάζοντας τη στοματική κοιλότητα, ώστε να βγουν τα μόνιμα δόντια στη σωστή θέση και με το σωστό τρόπο.

Είναι σημαντικό να διατηρηθούν τα νεογιλά δόντια υγιή και στη θέση τους ώστε να δημιουργηθεί το κατάλληλο περιβάλλον για την εμφάνιση των μόνιμων δοντιών. Η τερηδόνα μπορεί να εμφανιστεί ήδη από τη νηπιακή ηλικία. Η πιο συνηθισμένη αιτία είναι το τάισμα με το μπιμπερό ενώ το μωρό κοιμάται ή για να κοιμηθεί. Κατά τη διάρκεια του ύπνου η ποσότητα του σάλιου μειώνεται, με αποτέλεσμα το γάλα που παραμένει στα δόντια να αποτελεί θρεπτικό υλικό για τα μικρόβια που προκαλούν τερηδόνα. Το ίδιο συμβαίνει κι όταν το παιδί πίνει το βράδυ με μπιμπερό χυμό ή καταναλώνει ζάχαρη.

Ο τραυματισμός ή η απώλεια των νεογιλών δοντιών μετά από κάποιο ατύχημα είναι μια άλλη συνήθης κατάσταση στις μικρές ηλικίες. Σε τέτοιες περιπτώσεις, απαιτείται οδοντιατρική εκτίμηση κι αντιμετώπιση. Να θυμάστε ότι το νεογιλό δόντι που έφυγε από τη θέση του δεν πρέπει να ξαναμπαίνει καθώς μπορεί να τραυματίσει τη μήτρα του μόνιμου δοντιού που υπάρχει από κάτω.

Τα μόνιμα δόντια

Στην παιδική κι εφηβική ηλικία τα παιδιά είναι σε θέση να περιποιούνται και να βουρτσίζουν τα δόντια τους μόνα τους. Είναι πλέον η ηλικία που τα προληπτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν ήδη από τη βρεφική και πρώτη νηπιακή ηλικία αποδίδουν καρπούς. Μέχρι τότε λοιπόν, προσπαθήστε να εφαρμόσετε όσο το δυνατόν περισσότερα από τα παρακάτω.

Οδηγίες περιποίησης δοντιών

Τα βασικά προληπτικά μέτρα που πρέπει να εφαρμόζονται είναι τα εξής:

  • Τακτικό βούρτσισμα των δοντιών με φθοριούχο οδοντόκρεμα
  • Αποφυγή ζαχαρούχων τροφών,  ιδιαίτερα μεταξύ των γευμάτων
  • Χρήση φθοριούχων διαλυμάτων και οδοντικού νήματος σε μεγαλύτερες ηλικίες
  • Τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο

Πιο συγκεκριμένα:

  • Τα νεογιλά δόντια πρέπει να καθαρίζονται τακτικά, αρχικά με μία γαζούλα ή την "οδοντόβουρτσα δακτύλου" και στη συνέχεια με κανονική παιδική οδοντόβουρτσα
  • Στα αρχικά στάδια (συνήθως μέχρι τα δύο χρόνια), καλό είναι να αποφεύγουμε τη χρήση οδοντόκρεμας καθώς το παιδί δεν μπορεί να φτύσει
  • Σε μεγαλύτερη ηλικία (μετά τα δύο) ξεκινούμε τη χρήση μικρής ποσότητας (μέγεθος μπιζελιού) παιδικής οδοντόκρεμας που δεν περιέχει φθόριο και σταδιακά οδοντόκρεμας που περιέχει μικρή ποσότητα φθορίου
  • Στην αρχή προσπαθούμε με το παράδειγμά μας και με κατάλληλη καθοδήγηση να εκπαιδεύσουμε το παιδί ώστε να μπορεί μόνο του να βουρτσίσει σωστά τα δόντια του
  • Δεν πρέπει να μαλώνουμε το παιδί αν στα αρχικά στάδια δε συνεργάζεται αλλά με θετικά κίνητρα, να κάνουμε τη  διαδικασία του βουρτσίσματος ευχάριστη ώστε να ενταχθεί ομαλά στην καθημερινή υγιεινή του παιδιού
  • Τα δόντια πρέπει να βουρτσίζονται έπειτα από κάθε γεύμα, κυρίως όμως το πρωί μετά το πρωινό και το βράδυ πριν από τον ύπνο
  • Τα παιδιά μικρότερης ηλικίας, δεν πρέπει να πέφτουν για ύπνο έχοντας στο στόμα μπουκάλι με γάλα ή τσάι
  • Σε μεγαλύτερα παιδιά, είναι πολύ σημαντική η αποφυγή κατανάλωσης γλυκών μεταξύ των γευμάτων: ένα γλυκάκι που μπορεί να φάει το παιδί, πρέπει να δίνεται αμέσως μετά το γεύμα και στη συνέχεια να βουρτσίζονται τα δόντια και να μένουν καθαρά μέχρι το επόμενο γεύμα
  • Εννοείται ότι δεν πρέπει να επιβραβεύουμε το παιδί με γλυκά, ούτε να αντικαθιστούμε γεύματα που δεν έφαγε με τροφές πλούσιες σε απλούς υδατάνθρακες (πχ. μπισκότα, καραμέλες κλπ.)
  • Το ίδιο πρέπει να ισχύει και για παππούδες, γιαγιάδες κλπ.
  • Επιλέγουμε για τα αρχικά στάδια κατάλληλη μαλακή οδοντόβουρτσα με μικρή κεφαλή, και αποστρογγυλεμένα άκρα
  • Είναι σημαντικό να ξεπλένεται καλά η οδοντόβουρτσα μετά από κάθε χρήση όπως επίσης, να μην τη μοιράζεται το παιδί με άλλους (συγγενείς ή φίλους)
  • Όταν η βούρτσα αρχίζει να φθείρεται, πρέπει να αντικαθίσταται
  • Για την αφαίρεση της πλάκας μεταξύ των δοντιών, συνιστάται η χρήση οδοντικού νήματος, αυτή η τεχνική όμως δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί στα παιδιά πριν από την ηλικία των 6-8 ετών
  • Επίσης, μετά την ηλικία των 6 ετών μπορεί να γίνεται χρήση στοματικού διαλύματος. Άλλες μορφές φθοριούχων σκευασμάτων χορηγούνται από τον οδοντίατρο αν κριθεί αναγκαίο και σε μικρότερες ηλικίες
  • Καλό είναι περί τα 2-3 έτη να γίνει μια πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο και από εκεί και πέρα να γίνονται επισκέψεις σε συχνότητα που καθορίζεται από την κατάσταση και τις ανάγκες των δοντιών κάθε παιδιού

Αναστάσιος Σέρμπης, MD, PhD

Τελευταία ενημέρωση: Μάιος 2018