headerlogo22

Επιλόχειος κατάθλιψη

Η επιλόχειος κατάθλιψη, όπως δείχνει και το όνομά της, είναι η κατάθλιψη η οποία εμφανίζεται κατά την περίοδο της λοχείας σε γυναίκες και λιγότερο συχνά σε άνδρες μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Οι περισσότερες γυναίκες με επιλόχειο κατάθλιψη ξεκινούν να εμφανίζουν συμπτώματα μέσα στον πρώτο μήνα μετά τον τοκετό. Σπάνια, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν αργότερα, μετά τους πρώτους μήνες ζωής του βρέφους.  

Πρόκειται για μια αρκετά συχνή κατάσταση η οποία εμφανίζεται σε 10-15% των νέων μητέρων, ενώ διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται επαρκώς μόνο το ένα τέταρτο περίπου των περιστατικών.

Δεν είναι ακριβώς γνωστό τι την προκαλεί. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες για ορμονικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή για προϋπάρχουσα ψυχική ασθένεια που αναδεικνύεται κατά τη λοχεία. Μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου έχουν οι γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης πριν την εγκυμοσύνη ή οικογενειακό ιστορικό ψυχικών νοσημάτων.

Επιλόχεια θλίψη

Μετά τη γέννηση του παιδιού, μέχρι και 80% των γυναικών μπορεί να εμφανίσουν μια πιο ήπια διαταραχή συμπεριφοράς που ονομάζεται επιλόχεια θλίψη (postpartum blues). Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν λίγες ώρες μέχρι λίγες μέρες και περιλαμβάνουν ξεσπάσματα κλάματος, εκνευρισμό, δυσκολία στη συγκέντρωση, υπνηλία, κεφαλαλγίες.

Πρόκειται για μία κατάσταση που δε σχετίζεται με την επιλόχειο κατάθλιψη ούτε με την επιλόχειο ψύχωση και υποχωρεί πολύ σύντομα μετά τον τοκετό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψης;

Μερικές φορές είναι δύσκολο να πούμε με σιγουριά αν μια λεχώνα έχει επιλόχειο κατάθλιψη καθώς κάποια από τα συμπτώματα που εμφανίζονται μπορεί απλά να οφείλονται στο στρες και το άγχος της ενασχόλησης με το νεογνό και της κάλυψης των αναγκών του. Για παράδειγμα είναι φυσιολογικό για τις νέες μητέρες να κοιμούνται πολύ ή πολύ λίγο, να αισθάνονται μονίμως κουρασμένες ή χωρίς ενέργεια και να εμφανίζουν έντονες αλλαγές στην όρεξη για φαγητό ή στο βάρος τους.

Ωστόσο οι γυναίκες με επιλόχειο κατάθλιψη μπορεί να εμφανίζουν αδυναμία να κοιμηθούν ακόμα και όταν τα μωρά τους κοιμούνται και οι ίδιες είναι εξουθενωμένες. Αντίστροφα, μπορεί να έχουν τόση λίγη ενέργεια που να μην μπορούν να σηκωθούν από το κρεβάτι μετά από πολλές ώρες ύπνου, έστω και αν το μωρό τους τις χρειάζεται. 

Η κατάθλιψη μπορεί να κάνει τη νέα μητέρα να αισθάνεται στεναχωρημένη, αδύναμη, χωρίς ελπίδα, κακοδιάθετη την περισσότερη ώρα της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα. Ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό της είναι η λεγόμενη ανηδονία, ότι δηλαδή η νέα μητέρα δε χαίρεται με την παρουσία του βρέφους της, δε βρίσκει χαρά σε οτιδήποτε μέχρι πρότινος τη χαροποιούσε.

Επιπλέον μπορεί να αισθάνονται:

  • Άγχος, ευερεθιστότητα ή εκνευρισμό
  • Δυσκολία διαχείρισης καθημερινών καταστάσεων (πχ. κλάμα μωρού)
  • Ενοχές ή πλήρη αδυναμία εκτίμησης της πραγματικότητας
  • Αδυναμία να περιποιηθούν το μωρό τους και να καλύψουν τις ανάγκες του
  • Αίσθημα αποτυχίας

Πώς αντιμετωπίζεται η επιλόχειος κατάθλιψη;

Να θυμάστε ότι η επιλόχειος κατάθλιψη έχει διαφορετική ένταση και διάρκεια σε κάθε μητέρα. Αν τα συμπτώματα είναι σχετικά ήπια τότε μπορείτε απλά να παρακολουθήσετε την κατάσταση συζητώντας παράλληλα με το γιατρό σας. Αν ωστόσο νιώσετε οποιαδήποτε στιγμή την ανάγκη να κάνετε κακό στον εαυτό σας ή στο μωρό σας, ή ακόμα χειρότερα αν έχετε αυτοκτονικές τάσεις πρέπει άμεσα να κάνετε κάτι από τα παρακάτω:

  • Τηλεφωνήστε στο γιατρό σας για να τον ενημερώσετε τον για τη σοβαρότητα της κατάστασης
  • Τηλεφωνήστε στο ΕΚΑΒ (166), να έρθει αμέσως κάποιο ασθενοφόρο
  • Πηγαίνετε στα επείγοντα του νοσοκομείου

Είναι πολύ σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να λάβετε άμεση ιατρική περίθαλψη καθώς κάτι ήπιο μπορεί να εξελιχτεί σε κάτι πολύ σοβαρό που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τόσο τη δική σας υγεία όσο και του μωρού σας.

Το τελευταίο διάστημα στις ΗΠΑ έχει πάρει έγκριση ένα νέο φάρμακο (Zulresso) για την αντιμετώπιση της νόσου, το οποίο δρα μέσα σε 48 ώρες από την έναρξη χορήγησής του. Έχει κάποιους περιορισμούς (πχ. κόστος, ανάγκη ενδοφλέβιας χορήγησης), αλλά φαίνεται να αποτελεί τον προάγγελο μιας νέας κατηγορίας φαρμάκων που θα αποτελέσουν στο άμεσο μέλλον σημαντικό "όπλο" στην αντιμετώπιση της επιλόχειας κατάθλιψης.

Αναστάσιος Σέρμπης, MD, PhD

Τελευταία ενημέρωση: Απρίλιος 2019