headerlogo22

Ποιες λοιμώξεις μας ανησυχούν στην εγκυμοσύνη;

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της μια γυναίκα μπορεί να έρθει σε επαφή με διάφορα μικρόβια και ιούς που μπορούν να προκαλέσουν ποικίλης έντασης και σοβαρότητας λοιμώξεις. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι έγκυοι πρέπει να είναι περισσότερο προσεκτικές ώστε να αποφεύγουν τις λοιμώξεις. Για παράδειγμα, ορισμένες λοιμώξεις είναι πιθανό  να εξελιχθούν πιο σοβαρά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή να επηρεάσουν αρνητικά το έμβρυο τόσο κατά την ενδομήτρια ζωή όσο και μετά τη γέννηση. 

Πώς μπορεί μια έγκυος γυναίκα να κολλήσει μια λοίμωξη;

Οι έγκυοι μπορούν να κολλήσουν λοιμώξεις από διάφορες πηγές, όπως ισχύει και για οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο. Τέτοιες πηγές περιλαμβάνουν άλλους ανθρώπους που πάσχουν από τη λοίμωξη, ορισμένα (οικόσιτα ή μη) ζώα, κουνούπια που δρουν ως ξενιστές καθώς και ορισμένες τροφές.

Λοιμώξεις που μπορούν να προκαλέσουν ιδιαίτερα προβλήματα στην έγκυο ή το έμβρυο

Οι λοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν διαφορετικής βαρύτητας προβλήματα υγείας στην έγκυο γυναίκα και το έμβρυο. Κάποιες τέτοιες περιπτώσεις αναφέρονται παρακάτω: 

  • Παρβοϊός Β19: Ο παρβοϊός Β19 προκαλεί τη λεγόμενη 5η εξανθηματική νόσο (γνωστή κι ως λοιμώδες ερύθημα ή νόσος του χαστουκιού). Ο παρβοΐός μεταφέρεται από άνθρωπο σε άνθρωπο με τα σταγονίδια της αναπνοής. Μπορεί να προκαλέσει εξάνθημα στο πρόσωπο, στο στήθος, στην πλάτη, στα χέρια και στα πόδια καθώς και αρθραλγίες και μυαλγίες. Σε περίπτωση που είστε έγκυος και έρθετε σε επαφή με άνθρωπο που πάσχει από παρβοϊό (συνήθως κάποιο παιδί), πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας. Εκείνος θα κάνει την κατάλληλη εξέταση για να διευκρινιστεί αν έχετε αντισώματα για το συγκεκριμένο ιό, καθώς μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα ιδιαίτερα κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης (μέχρι και απώλεια του εμβρύου).
  • Μεγαλοκυτταροϊός (CMV): Ο CMV μπορεί να μεταδοθεί μέσω σεξουαλικής επαφής και μέσω του σάλιου, των ούρων και άλλων σωματικών υγρών. Μπορεί να προκαλέσει πυρετό, φαρυγγαλγία και μυαλγίες. Και σ' αυτήν την περίπτωση πρέπει να ενημερωθεί ο γιατρός, σε περίπτωση που ήρθατε σε επαφή με κάποιον που πάσχει από CMV, και να εξεταστείτε για το αν έχετε αντισώματα (αν δηλαδή έχετε περάσει τη συγκεκριμένη λοίμωξη). Συνήθως, στις εξετάσεις που γίνονται προληπτικά στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης, περιλαμβάνονται και τα συγκεκριμένα αντισώματα, επομένως μια έγκυος γνωρίζει αν έχει ανοσία ή όχι.
  • Τοξοπλάσμωση: Το τοξόπλασμα είναι ένα πρωτόζωο που χρειάζεται τη γάτα για να ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του. Μέσω ανεπαρκώς μαγειρεμένου κρέατος ή των απεκκρίσεων της γάτας (πχ. όχι καλά πλυμένα λαχανικά) αλλά όχι άμεσα από τη γάτα, μπορεί ένας άνθρωπος να κολλήσει τοξόπλασμα. Ενώ στους ενήλικες συνήθως δεν προκαλούνται συμπτώματα πέρα από κάποια λεμφαδενίτιδα, στις εγκύους η νόσος μπορεί να είναι πιο σοβαρή. Προσβολή του εμβρύου, σε συνδυασμό με ελλιπή θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να είναι μοιραία (αυτόματη αποβολή, ενδομήτριος θάνατος) ή να οδηγήσει στη γέννηση βρέφους με σοβαρές ανωμαλίες στο νευρικό σύστημα και τα σπλάγχνα του. Ο κίνδυνος αυξάνεται με την πρόοδο της κύησης (15% για το πρώτο, 30% για το δεύτερο και 60% για το τρίτο τρίμηνο)
  • Λιστέρια: Η λιστέρια μπορεί να προκαλέσει πυρετό, ρίγος και πόνο στην πλάτη. Μπορεί κανείς να κολλήσει λιστέρια καταναλώνοντας χαλασμένο φαγητό έστω κι αν αυτό δεν έχει ούτε αλλοιωμένη γεύση, ούτε αλλοιωμένη εικόνα. Για το λόγο αυτό οι περισσότεροι γιατροί συνιστούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι γυναίκες να αποφεύγουν ορισμένα τρόφιμα όπως είναι το ωμό γάλα, τα μαλακά τυριά και ορισμένα επεξεργασμένα κρέατα όπως τα λουκάνικα και τα σαλάμια, τροφές οι οποίες έχουν αυξημένη πιθανότητα να έχουν μολυνθεί από λιστέρια. Συζητήστε με το γιατρό σας για το ποιες τροφές πρέπει να αποφεύγετε. 
  • Ερυθρά, ανεμοβλογιά: Πρόκειται για εξανθηματικά νοσήματα τα οποία προλαμβάνονται 100% κάνοντας τα αντίστοιχα εμβόλια. Αν είστε έγκυος και δεν έχετε νοσήσει ή δεν έχετε εμβολιαστεί για τα συγκεκριμένα νοσήματα, πρέπει να αποφύγετε άτομα που πιθανά πάσχουν από αυτά. Σε περίπτωση που έρθετε σε επαφή με άτομο που πάσχει από ανεμοβλογιά (και δεν έχετε εμβολιαστεί σχετικά), τηλεφωνήστε αμέσως στο γιατρό σας καθώς υπάρχει η δυνατότητα να σας χορηγήσει ένα φάρμακο το οποίο μειώνει τις πιθανότητες νόσησης κι επομένως προστατεύει και το έμβρυο από σοβαρές επιπλοκές.

Τι μπορώ να κάνω κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για να αποφύγω μια λοίμωξη;

Υπάρχουν διάφορα μέτρα που μπορείτε να πάρετε ώστε να αποφύγετε κάποια λοίμωξη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης:

  • Το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών ιδιαίτερα μετά την παρασκευή κάποιας τροφής. Επίσης πρέπει να πλένετε τα χέρια σας μετά τη χρήση της τουαλέτας και την αλλαγή πάνας σε βρέφος, μετά από κηπουρικές εργασίες ή μετά την επαφή με περιττώματα ζώων
  • Καλό είναι να αποφεύγετε να μοιράζεστε φαγητά ή μαχαιροπίρουνα με άλλους ανθρώπους
  • Προσπαθήστε να αποφεύγετε τσιμπήματα κουνουπιών χρησιμοποιώντας κατάλληλα εντομοαπωθητικά, φορώντας ρούχα που καλύπτουν το μεγαλύτερο τμήμα του σώματός  σας (πχ. μακρυμάνικα πουκάμισα και παντελόνια) και αποφεύγοντας τις ώρες που είναι δραστήρια τα κουνούπια
  • Χρησιμοποιήστε προφυλακτικό κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής αν υπάρχει πιθανότητα ο σύντροφός σας να έχει κάποια λοίμωξη που θα μπορούσατε να κολλήσετε
  • Αποφεύγετε ταξίδια σε χώρες όπου θα μπορούσατε να κολλήσετε σοβαρές λοιμώξεις
  • Αποφεύγετε την επαφή με περιττώματα γάτας. Αν πρέπει να αλλάξετε το μέρος όπου αφοδεύει η γάτα χρησιμοποιήστε γάντια και πετάξτε τα αμέσως μετά
  • Αποφύγετε την επαφή με ποντίκια και αρουραίους
  • Εξασφαλίστε ότι τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, παιδιά κι ενήλικες,  είναι εμβολιασμένα με τα εμβόλια που απαιτούνται ώστε να εξασφαλίσουν και τη δική σας και τη δική τους υγεία

Ποια είναι η σημασία των εμβολίων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Οι εμβολιασμοί προστατεύουν από σοβαρά νοσήματα. Ορισμένα εμβόλια μπορούν και θα πρέπει να γίνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως είναι το εμβόλιο της γρίπης καθώς και το εμβόλιο έναντι της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη. 

Αν και σε άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα στις ΗΠΑ, είναι συνήθης τακτική τα εμβόλια αυτά να γίνονται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, στην Ελλάδα η συγκεκριμένη τακτική εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια και πρέπει να τη συζητήσετε με το γυναικολόγο σας. 

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να πλένετε τα χέρια σας;

Είναι λίγο πολύ γνωστός αλλά πρέπει να θυμάστε κάθε φορά να κάνετε τα παρακάτω:

  • Βρέξτε τα χέρια σας και βάλτε αρκετό σαπούνι πάνω σ' αυτά
  • Τρίψτε τα μεταξύ τους για 15-30 δευτερόλεπτα, μέχρι να σιγουρευτείτε ότι πλύνατε τους καρπούς, τα νύχια, τις μεσοδακτύλιες πτυχές
  • Ξεπλύνετε τα χέρια σας
  • Κλείστε τη βρύση με τον αγκώνα σας και στεγνώστε τα χέρια σας με χαρτί μιας χρήσης
  • Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα ειδικά gel που είναι για αποστείρωση των χεριών, κατά προτίμηση κάποιο που να περιέχει αλκοόλη

Πώς αντιμετωπίζονται οι λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Η θεραπεία που εφαρμόζεται εξαρτάται από τον τύπο της λοίμωξης καθώς και από την πιθανότητα η λοίμωξη να επηρεάσει την υγεία της μητέρας ή του εμβρύου. Προσπαθήστε να εφαρμόσετε τις παραπάνω οδηγίες για να αποφύγετε όσο το δυνατόν περισσότερες λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας. 

Αν ωστόσο εμφανίσετε ιδιαίτερα συμπτώματα ή έρθετε σε επαφή με κάποιον από τους παραπάνω λοιμογόνους παράγοντες, μιλήστε άμεσα με το γυναικολόγο σας ώστε να λάβετε την καλύτερη δυνατή θεραπεία για τη λοίμωξη την οποία υποπτεύεστε. 

Αναστάσιος Σέρμπης, MD, PhD

Τελευταία ενημέρωση: Ιούλιος 2017