Ασφάλεια και πρόληψη ατυχημάτων μέσα στο σπίτι

Γνωρίζετε ότι τα ατυχήματα και οι τραυματισμοί μέσα στο σπίτι είναι η κύρια αιτία θανάτου παιδιών προσχολικής ηλικίας στη χώρα μας; Για τα ατυχήματα αυτά σαφώς υπεύθυνοι είναι οι γονείς και όχι τα ίδια τα παιδιά και θα μπορούσαν να προληφθούν, αν οι γονείς ήταν καλύτερα ενημερωμένοι. 

Συνήθως μετά τον πρώτο χρόνο και καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά, μπορούν να περπατήσουν, να τρέξουν, να σκαρφαλώσουν, να πηδήξουν και να εξερευνήσουν τα πάντα γύρω τους. Επιπλέον, το παιδί σ' αυτή την ηλικία δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει τα όρια που χρειάζεται για να προστατεύσει τον εαυτό του και δεν μπορεί να θυμάται τα "όχι" που του έχει πει ο γονιός καθώς εξερευνά τον κόσμο γύρω του. Γι' αυτό και η ηλικία μεταξύ 1 και 4 ετών είναι η πιο επικίνδυνη να συμβούν ατυχήματα κυρίως μέσα στο σπίτι. 

Βεβαίως πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν είναι δυνατόν να αποτραπεί κάθε ατύχημα. Μια τέτοια προσπάθεια θα έκανε τους γονείς υπερβολικά αγχώδεις ενώ θα δημιουργούσε ασφυκτικά περιορισμένα παιδιά. Ωστόσο οι γονείς έχουν σημαντική υποχρέωση να βλέπουν το σπίτι μέσα από τα μάτια του παιδιού τους και να προλαβαίνουν τουλάχιστον τους πιο σοβαρούς τραυματισμούς και ατυχήματα.

Δηλητηριάσεις

Τα παιδιά στην ηλικία των 1.5-2 ετών συνεχίζουν να ανακαλύπτουν τον κόσμο γύρω τους βάζοντας τα πάντα στο στόμα τους, ακόμα και όσα δεν έχουν καλή γεύση. Το παιδί σας μπορεί να ανοίξει πόρτες, να τραβήξει συρτάρια, να ανακατέψει τα πράγματα που είναι μέσα σ' αυτά και να ανοίξει μπουκάλια για να δοκιμάσει το περιεχόμενό τους. Γι' αυτό πρέπει να αγοράζετε φάρμακα και προϊόντα καθαρισμού του σπιτιού με καπάκι ασφαλείας. 

Ακόμα πιο σημαντικό είναι να έχετε τα προϊόντα αυτά σε ψηλά ράφια που δεν μπορούν να φτάσουν τα παιδιά και τα φάρμακα κλειδωμένα σε ένα ντουλάπι του σπιτιού στο οποίο δεν έχουν πρόσβαση. Επίσης σημαντικό είναι να διατηρείτε τα προϊόντα καθαρισμού αποκλειστικά στα μπουκάλια τους και να προσέχετε ώστε μετά τη χρήση τους να σφραγίζονται επιμελώς και να τοποθετούνται σε σημείο που δεν έχει οπτική ή άλλη πρόσβαση το παιδί μέχρι να πεταχτούν. 

Αν το παιδί σας βάλει κάτι δηλητηριώδες στο στόμα του πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρό σας ή με το τηλεφωνικό κέντρο δηλητηριάσεων στο 210-7793777. Η συνήθης πρακτική πρόκλησης εμετού στο παιδί μετά από την κατάποση κάποιου δηλητηρίου πρέπει να αποφεύγεται, καθώς μπορεί να δημιουργήσει πολύ μεγαλύτερα προβλήματα. 

Τραυματισμοί από έπιπλα

Προσπαθήστε  να περιορίσετε στο ελάχιστο τα έπιπλα με αιχμηρές γωνίες στο σπίτι. Το παιδί σ' αυτή την ηλικία μπορεί μέσα σε μικρό διάστημα να μάθει να περπατάει πολύ καλά, πράγμα που κάνει πολύ δύσκολη τη συνεχή παρακολούθησή του. Επιπλέον, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις ειδικές αυτοκόλλητες "γωνίες" από αφρολέξ που μειώνουν τον κίνδυνο σοβαρού τραυματισμού.

Μία άλλη συνήθης αιτία τραυματισμού των παιδιών μέσα στο σπίτι είναι η πτώση επίπλων που δεν είναι καρφωμένα στον τοίχο (όπως μπορείτε να δείτε στο βίντεο στο τέλος του άρθρου). Παπουτσοθήκες, βιβλιοθήκες, σύνθετα, συρταριέρες, ντουλάπια ρούχων που συνήθως τα θεωρούμε σταθερά και αμετακίνητα, αν δεν είναι στερεωμένα στον τοίχο με κάποιον τρόπο, μπορούν πολύ εύκολα να αποτελέσουν αιτία σοβαρού τραυματισμού ενός παιδιού που είχε την ιδέα να σκαρφαλώσει επάνω τους για να τα εξερευνήσει. 

Πτώσεις

Για τα μικρότερα βρέφη που ακόμη δεν μπορούν να περπατήσουν, κίνδυνος πτώσης υπάρχει όταν οι γονείς δε συνειδητοποιούν ότι το μωρό τους μπορεί ανά πάσα στιγμή να ρολάρει. Το έχουν, για παράδειγμα, στην αλλαξιέρα και τη στιγμή που αφαιρούνται για να πάρουν μια καθαρή πάνα το μωρό πέφτει στο πάτωμα. Και δεν υπάρχει πάντα ο θαυματουργός αδερφός για να το σώσει (βλ. σχετικό βίντεο στο τέλος του άρθρου). Να θυμάστε ότι τα βρέφη πέφτουν δύο φορές συχνότερα από τα μικρά παιδιά και 10 φορές συχνότερα από τα μεγαλύτερα. Για το λόγο αυτό, η συνεχής επιτήρηση και η πρόληψη είναι απαραίτητες.

Για να αποφύγετε σοβαρές πτώσεις μεγαλύτερων παιδιών που θα μπορούσαν να τα τραυματίσουν θανάσιμα, κλειδώστε τις πόρτες που οδηγούν σε επικίνδυνα σημεία του σπιτιού. Χρησιμοποιήστε καγκελόπορτες για να περιορίσετε την πρόσβαση σε σκαλιά και παράθυρα ασφαλείας στα παράθυρα ορόφου. Βάλτε αντιολισθητικά πατήματα στις σκάλες του σπιτιού.

Πρέπει να θυμάστε συνεχώς ότι το παιδί σας δεν καταλαβαίνει τι σημαίνει "κίνδυνος" και επομένως πρέπει να δημιουργήσετε το κατάλληλο περιβάλλον ασφαλείας ώστε να το προστατέψετε από σοβαρούς τραυματισμούς. Αν τύχει το παιδί να πέσει από μεγάλο ύψος πρέπει να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρό σας ή να το μεταφέρετε άμεσα στα Επείγοντα του νοσοκομείου. 

Εγκαύματα

Η κουζίνα είναι επικίνδυνο μέρος για το παιδί σας κατά τη διάρκεια παρασκευής κάποιου γεύματος. Ζεστά υγρά ή φαγητά που θα μπορούσαν να χυθούν πάνω του είναι δυνατό να προκαλέσουν σοβαρά εγκαύματα και  προβλήματα για την υπόλοιπη ζωή του. Καλό είναι λοιπόν  κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος να βάλετε το παιδί σας στην κούνια ή στο πάρκο του, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να συμβεί κάποιο σοβαρό ατύχημα. 

Τα παιδιά θέλουν συνεχώς να εξερευνούν καινούρια πράγματα. Για το λόγο αυτό είναι αναγκαίο να περιορίσετε την πρόσβασή τους στην ηλεκτρική κουζίνα του σπιτιού ειδικά όταν αυτή είναι σε λειτουργία - είτε ο φούρνος είτε κάποιο από τα «μάτια». Επίσης πρέπει  οι κατσαρόλες και τα μπρίκια να έχουν το χερούλι προς τα μέσα ώστε να μην υπάρχει περίπτωση το παιδί να το τραβήξει ή εσείς οι ίδιοι περνώντας να το αναποδογυρίσετε και να ρίξετε το περιεχόμενο τους πάνω του.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αποφεύγετε να μεταφέρετε ζεστά υγρά (πχ. τον καφέ ή το τσάι σας) με το ένα χέρι και με το άλλο να κρατάτε το παιδί. Δε θα το καταφέρετε και κάποια στιγμή θα συμβεί κάποιο σοβαρό ατύχημα. Επίσης μην αφήνετε κούπες ή ποτήρια με ζεστά υγρά επάνω στο τραπέζι σε σημείο που θα μπορούσε το παιδί να έχει πρόσβαση. Είναι σίγουρο ότι το παιδί θα προσπαθήσει να τα πιάσει με αποτέλεσμα να χυθεί επάνω του το καυτό υγρό.

Αν ωστόσο παρά την πρόληψη συμβεί κάποιο ατύχημα με εγκαύματα, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να ρίξετε μεγάλη ποσότητα δροσερού νερού επάνω στην περιοχή του εγκαύματος. Πρέπει να διατηρήσετε τη ψυχραιμία σας, έστω κι αν το παιδί αντιδρά πολύ έντονα λόγω του πόνου, και να κρατήσετε το άκρο του σώματος που κάηκε κάτω από το τρεχούμενο νερό για τουλάχιστον 10-15 λεπτά. Στη συνέχεια καλύψτε το έγκαυμα χαλαρά με μια αποστειρωμένη γάζα ή αν είναι πιο εκτεταμένο με μία καθαρή νάυλον σακούλα και παράλληλα τηλεφωνήστε στον παιδίατρό σας για να σας δώσει οδηγίες ανάλογα με την έκταση και τη σοβαρότητα του εγκαύματος. 

Σημαντικό είναι επίσης να μειώσετε τον κίνδυνο εγκαύματος από το νερό του ντους. Για το λόγο αυτό πρέπει πάντα να δοκιμάζετε το νερό με τον αγκώνα σας πριν βουτήξετε το παιδί μέσα στην μπανιέρα και να διατηρείτε το χέρι σας κάτω από το τρεχούμενο νερό, ώστε  να μην υπάρξει κάποια απότομη αλλαγή στην θερμοκρασία του. 

Είναι πολύ σημαντικό  να υπάρχει στο σπίτι πυροσβεστήρας και ακόμα καλύτερα να υπάρχει ανιχνευτής καπνού. Έτσι θα μπορέσετε άμεσα να αντιμετωπίσετε οποιοδήποτε περιστατικό φωτιάς. 

Τραυματισμοί από όπλα

Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτια που υπάρχουν όπλα διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να αυτοτραυματιστούν ή να τραυματίσουν τους φίλους τους ή άλλα μέλη της οικογένειας. Πρέπει να κρατάτε τα όπλα σας μακριά από το σπίτι. Αν πρέπει να έχετε το όπλο στο σπίτι να το έχετε χωρίς σφαίρες σε κλειδωμένο μέρος και οι σφαίρες να είναι κλειδωμένες σε άλλο σημείο του σπιτιού. 

Αναστάσιος Σέρμπης, MD, PhD

Στα βίντεο που ακολουθούν, δείτε πόσο εύκολα μπορεί ένα παιδί να τραυματιστεί μέσα στο σπίτι. Στο πρώτο, δύο αδερφάκια εξερευνούν τη συρταριέρα του δωματίου τους με αποτέλεσμα ένα από τα δύο να παγιδευτεί κάτω από αυτήν. Στο δεύτερο, ένα μωρό πέφτει από την αλλαξιέρα όταν η μαμά αφαιρείται για κλάσματα του δευτερολέπτου. Και στα δύο, η βοήθεια των αδερφών είναι σωτήρια:

Τελευταία ενημέρωση: Ιούλιος 2019