headerlogo22

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1

Όλα τα κύτταρα του σώματός μας χρειάζονται γλυκόζη (μονοσακχαρίτης) για να λειτουργήσουν σωστά. Η γλυκόζη μπαίνει μέσα στα κύτταρα με τη βοήθεια μιας ορμόνης που ονομάζεται ινσουλίνη. Αν για κάποιο λόγο η ποσότητα της ινσουλίνης στο σώμα δεν επαρκεί ή αν δεν μπορεί η ινσουλίνη να κάνει σωστά τη δουλειά της, η γλυκόζη αυξάνει στο αίμα. Αυτό συμβαίνει στα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. 

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι σακχαρώδους διαβήτη, ο διαβήτης τυπου 1 και ο διαβήτης τύπου 2. Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 παράγουν πολύ λίγη ή καθόλου ινσουλίνη. Αντίθετα, άτομα με διαβήτη τύπου 2 συνήθως παράγουν μεγάλες ποσότητες ινσουλίνης (ή πιο σπάνια λίγη ινσουλίνη), άλλα το βασικό πρόβλημα είναι ότι τα κύτταρά τους δεν ανταποκρίνονται στη δράση της ινσουλίνης. Υπάρχουν και άλλοι τύποι διαβήτη που όμως εμφανίζονται πιο σπάνια. 

Σχεδόν μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι στον κόσμο πάσχουν από διαβήτη. Αν ήταν κράτος, θα ήταν το τρίτο πολυπληθέστερο μετά την Κίνα και την Ινδία! Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (>90%) πρόκειται για άτομα με διαβήτη τύπου 2, ο οποίος σχετίζεται άμεσα με το αυξημένο βάρος. την κακή διατροφή και την καθιστική ζωή. Ο διαβήτης τύπου 2 συνήθως εμφανίζεται σε ενήλικες, αν και τα τελευταία χρόνια αυτό τείνει να αλλάξει λόγω της εφηβικής παχυσαρκίας. 

Ο διαβήτης τύπου 1 από την άλλη, είναι ο κατεξοχήν διαβήτης που εμφανίζεται σε παιδιά κι εφήβους (περίπου το 95% των περιστατικών σε αυτές τις ηλικίες). Πρόκειται για αυτοάνοσο νόσημα, δηλαδή οφείλεται σε αντισώματα τα οποία παράγονται από τον ίδιο τον οργανισμό και επιτίθενται και καταστρέφουν τα κύτταρα του παγκρέατος που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ινσουλίνης. 

Ποιά είναι τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1;

Ο διαβήτης τύπου 1 δεν μπορεί να προληφθεί και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία μετά τους 6 μήνες ζωής. Μπορεί να ξεκινήσει ύπουλα χωρίς ιδιαίτερα συμπτώματα και μέσα σε διάστημα κάποιων εβδομάδων να εκδηλωθεί με την πλήρη του εικόνα. Τα συμπτώματα με τα οποία μπορεί να εμφανιστεί σ' ένα παιδί με διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

  • Αύξηση της συχνότητας ούρησης και της ποσότητας των ούρων. Σε μικρότερα παιδιά αυτό μπορεί να σημαίνει πολύ μεγάλη παραγωγή ούρων και βαριές πάνες. Σε μεγαλύτερα παιδιά συνεχής ανάγκη για τουαλέτα ή/και το βρέξιμο του κρεβατιού καιρό μετά αφού το παιδί έχει πλήρη έλεγχο της ούρησης
  • Έντονη δίψα και μεγάλη κατανάλωση υγρών
  • Απώλεια βάρους παρά την αυξημένη όρεξη για φαγητό

Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι δε σημαίνει ότι οποιοδήποτε παιδί εμφανίζει τα παραπάνω συμπτώματα πάσχει από διαβήτη τύπου 1. Στην περίπτωση όμως που το παιδί σας εμφανίσει απότομα περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα, καλό είναι να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας.

Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • Μυρωδιά φρούτου στην αναπνοή του παιδιού
  • Αυξημένη κούραση, ληθαργικότητα
  • Πονοκέφαλοι
  • Δυσκοιλιότητα
  • Κοιλιακό άλγος
  • Έμετοι επαναλαμβανόμενοι
  • Μυκητίαση γεννητικών οργάνων στο κορίτσι

Σε κάποιες περιπτώσεις (ιδιαίτερα αν η διάγνωση καθυστερήσει να μπει) το παιδί μπορεί να εμφανίσει τη λεγόμενη διαβητική κετοξέωση. Πρόκειται για σοβαρή, απειλητική για τη ζωή νόσο που συμβαίνει όταν υπάρχει πολύ μικρή ποσότητα ινσουλίνης στον οργανισμό  με αποτέλεσμα η γλυκόζη να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια από το σώμα αλλά αντίθετα να αρχίσει το σώμα να χρησιμοποιεί λίπος γι' αυτόν το σκοπό. Αποτέλεσμα είναι η δημιουργία «κετονών», ουσιών ιδιαίτερα τοξικών για τον οργανισμό. Η διαβητική κετοξέωση μπορεί να προκαλέσει το θάνατο και πάντα χρειάζεται άμεση νοσοκομειακή αντιμετώπιση.

Τα συμπτώματα της διαβητικής κετοξέωσης περιλαμβάνουν:

  • Πολλαπλούς εμέτους
  • Βαθιά αναπνοή που γίνεται με δυσκολία
  • Μειωμένο επίπεδο συνείδησης, ληθαργικότητα
  • Κοιλιακό άλγος

Πρέπει, σε περίπτωση που το παιδί εμφανίζει τα παραπάνω συμπτώματα που μοιάζουν πολλές φορές με μια απλή γαστρεντερίτιδα, όταν δε βελτιώνονται μέσα σε ώρες ή μέρες, να υποπτευόμαστε την πιθανότητα διαβητικής κετοξέωσης. Δε σημαίνει ότι όλα τα παιδιά που εμφανίζουν διαβητική κετοξέωση θα εμφανίσουν όλα τα παραπάνω συμπτώματα. Σε περίπτωση που το παιδί σας έχει τα παραπάνω συμπτώματα και επιμένουν, παρά τις θεραπείες με υγρά, πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον παιδίατρό σας. 

Πώς ξέρω αν το παιδί μου έχει διαβήτη τύπου 1;

Σε περίπτωση που ο γιατρός με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση υποπτευθεί ότι το παιδί σας έχει διαβήτη, θα κάνει μια απλή εξέταση αίματος για να μετρήσει τα επίπεδα γλυκόζης. Το αποτέλεσμα θα δείξει αν έχει διαβήτη ή όχι. Στη συνέχεια ο παιδοενδοκρινολόγος θα αποφασίσει με βάση μια σειρά από κριτήρια (ηλικία, βάρος, οικογενειακό ιστορικό, παρουσία αυτοαντισωμάτων) αν ο διαβήτης αυτός είναι τύπου 1 ή τύπου 2 (ή κάποια άλλη πιο σπάνια μορφή). 

Πώς θεραπεύεται ο διαβήτης τύπου 1;

Η θεραπεία για το διαβήτη τύπου 1 στηρίζεται σε δύο βασικούς άξονες:

  • Πρώτον, τη συχνή μέτρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, ώστε να αποφεύγουμε τόσο τις πολύ υψηλές όσο και τις πολύ χαμηλές τιμές του (ο ειδικός γιατρός θα σας εξηγήσει πόσο συχνά και με ποιον τρόπο θα πρέπει να γίνονται αυτές οι μετρήσεις)
  • Δεύτερον, τη χρήση ενέσεων υποδόριας ινσουλίνης ή αντλίας ινσουλίνης για να διατηρήσετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του παιδιού σε φυσιολογικά επίπεδα. Η αντλία ινσουλίνης είναι ένα μηχάνημα το οποίο φοριέται κοντά στο σώμα και είναι συνδεδεμένο με σωληνάκια τα οποία υποδόρια εγχύουν τις κατάλληλες ποσότητες ινσουλίνης στον οργανισμό (φωτογραφία)

sakxarodhs diavitis tupou1

Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 χρειάζονται επίσης να παρακολουθούν και να προγραμματίζουν αυστηρά τα γεύματά τους και τη σωματική τους δραστηριότητα. Και αυτό γιατί τα γεύματα αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα ενώ η σωματική δραστηριότητα τα μειώνει. Παρά την ανάγκη για προγραμματισμό, οι άνθρωποι με διαβήτη μπορούν να έχουν φυσιολογικές δίαιτες, να είναι δραστήριοι, δημιουργικοί, να τρώνε έξω και να κάνουν όλα όσα κάνουν οι άλλοι άνθρωποι χωρίς διαβήτη. 

Πόσο συχνά πρέπει να πηγαίνω στον ειδικό γιατρό;

Μετά την αρχική προσαρμογή της δόσης, συνήθως 3-4 φορές το χρόνο είναι αρκετές. Σε περίπτωση που τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα του παιδιού δεν είναι στα επιθυμητά όρια, μπορεί να χρειάζονται λίγο πιο συχνές επισκέψεις. 

Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων αυτών, ο γιατρός θα ζητήσει να μετρηθούν και τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Τα επίπεδα αυτά δείχνουν τις μέσες τιμές της γλυκόζης του αίματος στο παιδί κατά τους τελευταίους 2-3 μήνες. Τα αποτελέσματα αυτά βοηθούν στην καλύτερη ρύθμιση της δόσης της ινσουλίνης. 

Επιπλέον, σε κάθε επίσκεψήη ο γιατρός θα ελέγχει κι άλλες παραμέτρους της υγείας του παιδιού όπως για παράδειγμα τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης. Είναι πολύ σημαντικό να είστε τυπικοί στα ραντεβού με το γιατρό σας για να έχετε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στη ρύθμιση της νόσου του παιδιού σας. 

Γιατί είναι πολύ σημαντικό να διατηρούνται τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μέσα σε αυστηρά όρια;

Οι διαταραχές των επιπέδων της γλυκόζης τόσο προς τα πάνω (υπεργλυκαιμία) όσο και προς τα κάτω (υπογλυκαιμία) μπορούν να προκαλέσουν σημαντικά οργανικά προβλήματα. 

Για παράδειγμα, τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα νεύρα, στους νεφρούς, προβλήματα όρασης (ή ακόμα και τύφλωση), πόνο ή απώλεια αισθητικότητας στα χέρια και τα πόδια, προβλήματα στη λειτουργία της καρδιάς και του εγκεφάλου. 

Από την άλλη, οι υπογλυκαιμίες μπορούν να προκαλέσουν ταχυκαρδία, τρόμο (τρέμουλο) και εφίδρωση. Αν τα επίπεδα γλυκόζης πέσουν πολύ χαμηλά, μπορεί να εμφανίστουν ακόμα πιο σημαντικά προβλήματα όπως πονοκέφαλοι, υπνηλία, λιποθυμικά επεισόδια ακόμα και σπασμοί

Για τους παραπάνω λόγους, τα επιπέδα γλυκόζης στο αίμα του παιδιού, πρέπει να διατηρούνται οσο το δυνατόν πιο αυστηρά μέσα στα όρια που σας έχει συστήσει ο ειδικός γιατρός.

Αναστάσιος Σέρμπης, MD, PhD

Τελευταία ενημέρωση: Απρίλιος 2017