Τσίμπημα από μέλισσες, σφήκες

Οι περισσότεροι από εμάς κάποια στιγμή έχουμε τσιμπηθεί από μέλισσα ή σφήκα. Πρόκειται για τα πιο συνήθη τσιμπήματα από έντομα που συμβαίνουν τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, μετά τα κουνούπια. Διαβάστε παρακάτω τι ακριβώς πρέπει να κάνετε αν μια μέλισσα ή σφήκα τσιμπήσει το παιδί σας:

Το πρώτο σημαντικό είναι να ξεχωρίσετε αν το τσίμπημα έγινε από μέλισσα ή από σφήκα. Και αυτό γιατί η μέλισσα αφήνει ενσφηνωμένο μέσα στο δέρμα το κεντρί της ενώ η σφήκα όχι. Να θυμάστε ότι η σφήκα έχει έντονα χρώματα κίτρινο και μαύρο ενώ η μέλισσα πιο «μουντά» χρώματα
Αν δεν είδατε το έντομο που τσίμπησε το παιδί ή αν είστε σίγουροι ότι ήταν μέλισσα, πρέπει να προσπαθήσετε να αφαιρέσετε το κεντρί που πιθανά έχει μείνει στο δέρμα του γιατί αλλιώς θα συνεχίσει να εκλύει δηλητήριο για 2-3 λεπτά
Αφαιρέστε το κεντρί με ένα τσιμπιδάκι ή ξύστε απαλά την περιοχή με ένα αντικείμενο τύπου πιστωτικής κάρτας ή με ένα καθαρό νόμισμα
Αν δεν έχετε κάτι τέτοιο, μπορείτε να προσπαθήσετε να το βγάλετε με το νύχι σας αλλά πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί καθώς μπορεί με την πίεση που θα ασκήσετε να το σπρώξετε βαθύτερα
Ξεπλύνετε το σημείο του τσιμπήματος με νερό και σαπούνι
Τοποθετήστε ένα παγάκι στο σημείο (μέσα σε μία πετσέτα) ή ένα ποτήρι κρύο νερό που θα αλλάζετε συχνά. Μ΄ αυτόν τον τρόπο θα ανακουφίσετε το παιδί από τον πόνο αλλά θα επιβραδύνετε και την απορρόφηση του δηλητηρίου
Για τους ίδιους λόγους, αν το παιδί τσιμπήθηκε μέσα στο στόμα, δώστε του ένα παγάκι να γλείφει
Αν πρόκειται για τσίμπημα μέλισσας, για να εξουδετερωθεί το δηλητήριό της που είναι όξινο, μπορείτε να τοποθετήσετε επάνω κομπρέσες από μαγειρική σόδα (βασική σύνθεση) και νερό. Αντίθετα, στο τσίμπημα από σφήκα (βασική σύνθεση) απλώστε πάνω στο δέρμα ξίδι ή χυμό λεμονιού (όξινη σύνθεση)
Η επάλειψη με μία κορτιζονούχα αλοιφή στο σημείο του τσιμπήματος θα βοηθήσει να ηρεμήσουν η φλεγμονή και ο πόνος
Σε περίπτωση έντονου πόνου, παυσίπονα από το στόμα για τις πρώτες ώρες θα βοηθήσουν σημαντικά

Τι ισχύει για τις αλλεργικές αντιδράσεις;

Πολλοί γονείς αγχώνονται για το ενδεχόμενο το παιδί τους να είναι αλλεργικό στο δηλητήριο κάποιου υμενόπτερου και πανικοβάλλονται. Η αλήθεια είναι ότι το 0,5 % περίπου του γενικού πληθυσμού είναι αλλεργικό στα τσιμπήματα από μέλισσες ή σφήκες και θεωρητικά, μπορεί να εμφανίσει σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Αν ωστόσο δεν υπάρχει σχετικό οικογενειακό ιστορικό, είναι πολύ μικρή η πιθανότητα το παιδί σας να εμφανίσει κάποια σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Και βέβαια να θυμάστε ότι αν είναι να συμβεί κάτι τέτοιο, θα συμβεί (στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων) τη δεύτερη φορά που θα τσιμπηθεί το παιδί, καθώς την πρώτη απλά ευαισθητοποιείται στο δηλητήριο.

Αν το παιδί σας μετά από τσίμπημα εμφανίσει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα, τότε πρόκειται για αλλεργική αντίδραση:

Πομφούς (εξανθήματα) σε διάφορα σημεία του σώματος και φαγούρα
Πρήξιμο σε πρόσωπο, μάτια, γλώσσα και λαιμό
Δυσκολία στην ανάσα και βήχα
Βραχνάδα
Ταχυκαρδία, εφίδρωση, ωχρότητα
Ναυτία, εμετό ή διάρροιες
Πόνο και κράμπες στην κοιλιά

Χαρακτηριστικό μιας σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης (αναφυλαξία) είναι η ταχύτητα με την οποία εγκαθίστανται τα παραπάνω συμπτώματα. Τα λίγα λεπτά που μεσολαβούν μέχρι να εκδηλωθεί πλήρως η κλινική εικόνα δεν είναι αρκετά για να μεταφερθεί το παιδί στο νοσοκομείο ή σε άλλη μονάδα υγείας. Αυτό που πρέπει να γίνει αμέσως σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η ενδομυϊκή χορήγηση αδρεναλίνης.

Για τον λόγο αυτόν, αν υπάρχει στην οικογένειά σας έντονο σχετικό ιστορικό αλλεργιών ή αν το παιδί σας είχε παρόμοια επεισόδια στο παρελθόν, ο παιδίατρός σας θα χορηγήσει την κατάλληλη προγεμισμένη ένεση αδρεναλίνης και θα σας δείξει πώς ακριβώς να τη χρησιμοποιήσετε αν παραστεί ανάγκη.

Πώς θα αποφύγετε εσείς και τα παιδιά σας τα τσιμπήματα από υμενόπτερα;

Γενικά τα υμενόπτερα δεν είναι επιθετικά και προσπαθούν να αποφύγουν τις επαφές με τον άνθρωπο. Ωστόσο, έλκονται από τα έντονα χρώματα και τις έντονες μυρωδιές και γίνονται επιθετικά όταν νιώσουν ότι απειλούνται. Εφαρμόστε λοιπόν τα παρακάτω:

Μην αφήνετε τα παιδιά σας το καλοκαίρι να παίζουν κοντά σε κάδους απορριμμάτων, σε λιμνάζοντα νερά ή σε ολάνθιστα παρτέρια με λουλούδια, καθώς υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να «συναντηθούν» με μέλισσες ή σφήκες
Για τον ίδιο λόγο, μην αφήνετε υπολείμματα τροφών σε σημεία του σπιτιού ή στον κήπο
Στην εξοχή ντύνετε τα παιδιά με ρούχα χωρίς πολύ έντονα χρώματα και σχέδια
Σε δραστηριότητες στην ύπαιθρο, καλό είναι τα παιδιά να αποφεύγουν τα σανδάλια ή τις σαγιονάρες και να φορούν κλειστά παπούτσια
Επίσης, να φορούν καπέλο και σχετικά μακριά ρούχα ώστε να καλύπτουν το δέρμα τους και να προστατεύονται
Αποφύγετε τα αντηλιακά με έντονο άρωμα καθώς μπορούν να προσελκύσουν τα έντομα
Πολλά δυστυχήματα έχουν γίνει με οδηγούς που προσπάθησαν να σκοτώσουν κάποια μέλισσα ενώ οδηγούσαν. Μην το προσπαθήσετε. Ανοίξτε όλα τα παράθυρα και σταματήστε στην άκρη του δρόμου για να βγει το έντομο
Τέλος, αν βρεθείτε κοντά σε μια κυψέλη με πολλές μέλισσες, αποφύγετε τον πανικό και τις απότομες κινήσεις. Καλύψτε το πρόσωπο και το κεφάλι του παιδιού και το δικό σας με κάποιο ρούχο και απομακρυνθείτε με ήρεμες κινήσεις. Και, αν σας έχουν τσιμπήσει πολλές μέλισσες, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

Αναστάσιος Σέρμπης, MD, PhD

Τελευταία ενημέρωση: Οκτώβριος 2019